Na wniosek wójta Tadeusza Kielana  radni Gminy Lubin jednogłośnie przyjęli opinię w sprawie zmiany granic gminy proponowanych przez prezydenta Lubina. W wielostronicowym dokumencie, który negatywnie opiniuje prezydenckie propozycje, w bardzo szczegółowy i merytoryczny sposób przeanalizowano potencjalny wpływ takich zmian. W wielu załącznikach do tego dokumentu znalazły się oprócz wyników przeprowadzonych konsultacji społecznych, także formalne i prawne analizy niezależnych ekspertów oraz liczne apele niezależnych gremiów.

Zgodnie z ustawą o samorządzie  gminnym i rozporządzeniem w sprawie  zmian granic gmin, po tym jak w grudniu ubiegłego roku Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie zmiany granic Gminy Miejskiej Lubin i przeprowadzenia konsultacji, Rada Gminy Lubin miała trzy miesiące na oficjalne ustosunkowanie się do tej propozycji.

Wielotygodniowe konsultacje, analizy finansowe i prawne pozwoliły na sformułowanie jednoznacznie negatywnej opinii. Radnym przedstawiała ją Anna Marzec kierownik referatu gospodarki komunalnej i ochrony środowiska. Jest ona bardzo szczegółowa i porusza setki kwestii. Po tym jak jednogłośnie przyjęli ją radni, opinia została już oficjalnie przesłana do Urzędu Miejskiego w Lubinie.

Dokument  w przekonywujący sposób wyjaśnia, że wyłączenie z granic Gminy Lubin sołectw: Chróstnik, Kłopotów, Krzeczyn Wielki, Miroszowice, Osiek, Obora i Szklar Górne spowodowałoby podział gminy Lubin na dwie części. To w oczywisty sposób naruszyłoby układ przestrzenny i zasadę jednorodności gminy,  ograniczyłoby zdolność do wykonywania zadań publicznych m.in. w zakresie realizacji inwestycji infrastrukturalnych oraz zwiększyłoby wydatki gminy na realizację zadań publicznych. Kolejny argument mówi o tym, że         odłączenie terenów o największym potencjale społecznym i gospodarczym spowoduje spadek tempa rozwoju gminy oraz spowoduje utratę znacznej części dochodów własnych, co uniemożliwi wykonywanie zadań publicznych. Gmina Lubin straciłaby samodzielność finansową, ponieważ całkowitej zmianie uległaby struktura dochodowa – zamiast dochodów własnych, dominowałyby dotacje i subwencje.

Poniżej publikujemy skrócone uzasadnienie opinii oraz w załączniku całą opinię.

(SR)

 

UZASADNIENIE

do projektu uchwały Rady Gminy Lubin w sprawie

wyrażenia opinii dotyczącej wyłączenia obszaru sołectwa Chróstnik, obszaru sołectwa Krzeczyn Wielki, obszaru sołectwa Miroszowice, obszaru sołectwa Osiek, obszaru sołectwa Obora, obszaru sołectwa Szklary Górne oraz obszaru sołectwa Kłopotów z granic Gminy Lubin i włączenia ich do terytorium Gminy Miejskiej Lubin

 

W dniu 19 grudnia 2018 r. Rada Miejska w Lubinie podjęła Uchwałę Nr II/17/18 w sprawie zmiany granic Gminy Miejskiej Lubin oraz przeprowadzenia konsultacji. Pismem z dnia 19 grudnia 2018 r. (złożonym w Urzędzie Gminy w Lubinie 20 grudnia 2019r.), stosownie do treści ww. uchwały, Prezydent Miasta Lubina skierował do Wójta Gminy Lubin prośbę o podjęcie działań celem wyrażenia przez Radę Gminy Lubin opinii w przedmiocie wyłączenia obszaru sołectw Chróstnik, Krzeczyn Wielki, Miroszowice, Obora, Osiek, Szklary Górne i Kłopotów z Gminy Lubin i włączenia ich do Gminy Miejskiej Lubin.

W dniach od 21 stycznia 2019 r. do 8 marca 2019 r., zgodnie z Zarządzeniem Nr 68/2019 Wójta Gminy Lubin z dnia 9 stycznia 2019 r. zmienionym następnie Zarządzeniem Nr 71/2019 Wójta Gminy Lubin z dnia 16 stycznia 2019 r., przeprowadzone zostały z mieszkańcami Gminy Lubin konsultacje społeczne w sprawie zmiany granic Gminy Miejskiej Lubin (Miasta Lubina) polegającej na włączeniu do terytorium Gminy Miejskiej Lubin (Miasta  Lubina) części obszaru Gminy Lubin, tj. obszarów sołectw: Chróstnik, Krzeczyn Wielki, Miroszowice, Obora, Osiek, Szklary Górne i Kłopotów.

Przeciwko wyłączeniu z Gminy Lubin obszaru przedmiotowych sołectw i włączeniu ich do Miasta Lubina opowiedziało się 10 301 mieszkańców Gminy Lubin biorących udział w konsultacjach społecznych, co stanowi 98,23% wszystkich osób biorących udział w konsultacjach, przy wyjątkowo wysokim udziale mieszkańców wynoszącym 62,98% ogółu mieszkańców. Ww. wyniki konsultacji nie pozostawiają jakichkolwiek wątpliwości, co do negatywnej opinii mieszkańców w tej kwestii. Co więcej, ich jednoznaczny efekt oraz frekwencja, jaką trudno było uzyskać w Gminie Lubin w dotychczas przeprowadzanych wyborach, czy to samorządowych, czy parlamentarnych, stanowi o wysokim stopniu integracji społeczności lokalnej, jej jedności i poczuciu wspólnoty. Mieszkańcy nie dostrzegają jakichkolwiek korzyści, a tym bardziej perspektyw związanych z planowaną przez władze Lubina zmianą granic Miasta, kosztem ich Gminy.

Choć wynik konsultacji społecznych nie jest wiążący, to w sprawie zmiany granic wynik ten powinien mieć charakter decydujący. Należy zwrócić tu uwagę na istniejące w tym zakresie orzecznictwo, np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 sierpnia 2013 roku (sygn. akt II OSK 1371/13), w uzasadnieniu którego Sąd wskazał, iż „Wynik konsultacji (referendum) ma znaczenie nie tylko polityczne, ale i prawne – konsultacje (referendum) są nieodzowną przesłanką zmian. Wyniki konsultacji (referendum) odzwierciedlają bowiem nie tylko stanowisko wspólnot mieszkańców, jeśli chodzi o ocenę działania organów ich „własnych” gmin, ale także stosunek do spornego terytorium”.

W dyskursie publicznym pojawiła się teza o „pasożytniczej gminie obwarzankowej” (gazetaprawna.pl, „Zmiany gminnych granic: Wrogie przejęcie czy korekta mapy?”). Teza ta nie znajduje swojego potwierdzenia w przypadku Gminy Lubin. Już samo przytoczenie podstawowych faktów pokazuje, jak niewiele wspólnego z rzeczywistością ma ww. teza.

1. W pierwszej kolejności należy wskazać, iż Miasto Lubin nie jest wyłącznym miejscem pracy mieszkańców Gminy Lubin. Mieszkańcy Gminy Lubin pracują we wszystkich oddziałach KGHM od Legnicy po Głogów oraz w innych miejscach i miastach w kraju i za granicą. Ci zaś mieszkańcy Gminy Lubin, którzy pracują w Lubinie, wspierają budżet Miasta Lubina. Jednakże, mieszkańcy Gminy Lubin przede wszystkim pracują na terenie Gminy Lubin – prowadzą tu gospodarstwa rolne oraz własne firmy.
2. Odnosząc się z kolei do ewentualnego argumentu, że mieszkańcy Gminy Lubin korzystają ze znajdującej się na terenie Miasta Lubin służby zdrowia należy zauważyć, że Miasto Lubin nie jest właścicielem żadnej z placówek medycznych zlokalizowanych na jego terenie. Podkreślić również należy, że mieszkańcy Gminy Lubin płacą takie same składki na ubezpieczenie zdrowotne jak mieszkańcy Lubina, co tym samym umożliwia mieszkańcom Gminy Lubin korzystanie ze służby zdrowia na takich samych zasadach jak mieszkańcy Lubina. Co więcej Miasto Lubin otrzymuje wpływy z podatków z tytułu komercyjnej działalności placówek medycznych zarejestrowanych w Lubinie. Ponadto, w samej Gminie Lubin działa sieć zamiejscowych ośrodków zdrowia funkcjonujących w obiektach gminnych.
3. Mieszkańcy Gminy Lubin robiąc zakupy w Lubinie wspierają tamtejsze miejsca pracy. Miasto Lubin nie jest właścicielem żadnego sklepu na swoim terenie. Ponadto, mieszkańcy Gminy Lubin robią zakupy także w innych miejscowościach.
4. Uczniowie z terenu Gminy Lubin uczęszczają do szkół ponadpodstawowych w Lubinie, które prowadzone są przez Powiat Lubiński. Wskazać należy, iż Gmina Lubin prowadzi własne przedszkole oraz pięć szkół podstawowych, w których znajdzie się miejsce dla każdego ucznia. Ponadto, od tego roku uruchomiony został w Krzeczynie Wielkim pierwszy Klub Malucha. Za dzieci z Gminy uczęszczające do szkół w Lubinie, prowadzonych przez Miasto Lubin, wpływa do budżetu Miasta wysoka subwencja pozwalająca Miastu utrzymać miejsca pracy dla nauczycieli.

Zmiana granic Gminy Lubin, zaproponowana przez Radę Miejską w Lubinie oraz  Prezydenta Miasta Lubina, polegająca na wyłączeniu części sołectw z terenu Gminy i włączeniu ich w granice administracyjne Miasta Lubin spowoduje daleko idące konsekwencje organizacyjne, przestrzenne, demograficzne i gospodarcze, co będzie skutkować również zmianą struktury dochodowej i wydatkowej Gminy, a także niespełnieniu kluczowych przepisów ustawy o finansach publicznych. Potwierdzają to wyszczególnione niżej aspekty.

1. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na potencjalny kształt Gminy jaki powstanie w wyniku zmiany granic. Gmina zostanie podzielona na dwie odrębne części (Gorzyca i Krzeczyn Mały nie będą miały połączenia z pozostałym obszarem Gminy), co istotne, jej większa część przybierze wydłużony kształt.Wyłączenie części sołectw z Gminy Lubin wpłynie więc niekorzystnie na układ osadniczy i przestrzenny Gminy poprzez utratę jednorodności terytorialnej gminy, utratę ruralistycznego charakteru miejscowości, zakłócenie ciągłości otwartych rolniczych przestrzeni produkcyjnych oraz utratę rozwiniętych i utrwalonych obszarów działalności gospodarczej, stanowiących istotne źródło przychodów w budżecie Gminy.W efekcie może to spowodować zasadnicze problemy w zarządzaniu jednostką, w tym zachowaniu spójności terytorialnej, przestrzennej, więzi społecznych, co zmniejszy także zdolność do wykonywania zadań publicznych oraz utrudni przeprowadzenie podstawowych inwestycji infrastrukturalnych, a to z kolei zwiększy koszty obsługi Gminy.
2. Znaczna część terenów wskazanych do wyłączenia z obszaru Gminy przeznaczona jest do rozwoju funkcji mieszkaniowej, usług komercyjnych i produkcji. Co więcej, występują tu również tereny górnicze i przemysłowe. Utrata tych terenów znacznie zmniejszy potencjał gospodarczy i inwestycyjny Gminy, co w efekcie skutkować będzie ograniczeniem rozwoju całej Gminy, w granicach której zostaną głównie tereny rolnicze i po części mieszkaniowe – mniej atrakcyjne z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorczości i produkcji przemysłowej. Spowoduje to przekształcenie gminy wiejskiej, o rozwoju funkcji usługowych i mieszkaniowych, w gminę typowo rolniczą.
3. Zmiana granic dotyczy terenu obejmującego powierzchnię 8 120 hektarów, co stanowi 28 % ogółu terytorium Gminy Lubin. Włączenie terenów siedmiu dużych sołectw Gminy Lubin do obszaru Miasta Lubin spowoduje, iż Miasto Lubin będzie aż 3 razy większe niż obecnie. Powiększenie Miasta Lubina o prawie 67% jego dotychczasowej powierzchni spowoduje jego „rozlanie”, co jest niezgodne z dokumentem Krajowa Polityka Miejska 2023, gdzie podkreśla się, iż miasta mają być spójne, zwarte i zrównoważone.
4. Analiza zmian demograficznych wskazuje na bardziej dynamiczny wzrost strefy podmiejskiej (do której należą sołectwa zagrożone przejęciem przez Miasto Lubin) w stosunku do terenów bardziej oddalonych od centrum, na skutek czego, po odłączeniu tych terenów nastąpi spadek tempa rozwoju Gminy. Potwierdza to również fakt, że duża liczba podmiotów gospodarczych skupia się na obszarach w niewielkiej odległości od Miasta Lubina. Przyłączenie tych obszarów do Miasta spowoduje utratę przez Gminę większości przedsiębiorstw, co będzie miało przełożenie w częściowej utracie dochodów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
5. Z drugiej strony zabieg przyłączenia wskazanych sołectw do Miasta nie rozwiąże problemu dotyczącego depopulacji. Oczywistym jest bowiem, iż poprzez zmianę granic administracyjnych nie zmieni się indeks urodzeń. Zmiana granic nie skłoni również ludzi do posiadania większej ilości dzieci, a także nie zachęci ich do osiedlania się w nowych granicach miasta.
6. Ubytek znacznej części dochodów własnych Gminy spowoduje zmianę struktury dochodowej jednostki, w efekcie Gmina Lubin ograniczy swój zakres swobody w kształtowaniu dochodów budżetowych i uzależni je od dotacji i subwencji, na których wysokość nie będzie miała wpływu, tym samym zmniejszy się samodzielność finansowa Gminy .
7. Nieproporcjonalny spadek dochodów bieżących w stosunku do wydatków bieżących na skutek utraty części terenów spowoduje ujemny wynik budżetu Gminy kształtujący się średniorocznie na poziomie -15 mln zł, co będzie skutkowało trwałym naruszeniem przepisów, w tym niemożliwością spełnienia warunków wynikających z art. 242 ust. 2 ustawy o finansach publicznych. Ujemny wynik budżetu bieżącego sprawi również, że Gmina nie będzie zachowywać relacji z art. 243 ustawy o finansach publicznych oraz nie będzie miała możliwości spłaty zobowiązań. Powyższe wynika z charakterystyki wyłączanych sołectw. Obszary te generują wysokie dochody wynikające z występowania dużej liczby mieszkańców, przedsiębiorców, a także wydobycia złóż naturalnych.Utrata tych terenów spowoduje zmniejszenie wydatków na oświatę, gospodarkę komunalną, czy transport publiczny, jednak wartość ta nie będzie w stanie zrekompensować całości poniesionych strat.
8. Na podstawie art. 44 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym stanowiącym, że nabycie mienia komunalnego następuje (…) w drodze porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie braku porozumienia – decyzją Prezesa Rady Ministrów (…) można wnioskować, że Gminie nie przysługuje rekompensata w związku z utraconym mieniem komunalnym, co oznacza, że pozostaną u niej zobowiązania związane z wytworzeniem tego mienia. Spłaty rat kapitałowych Gminy Lubin pozostaną więc na tym samym poziomie, co będzie skutkowało również brakiem możliwości spłaty zobowiązań.
9. Miasto nie potrzebuje dodatkowych terenów inwestycyjnych. Z całkowitej powierzchni miasta tylko ok. 35% stanowią grunty zurbanizowane, obejmujące wszelkiego rodzaju zabudowę, ulice, drogi i place oraz tereny zieleni. Obecnie Miasto Lubin jest w dużym stopniu objęte fazą stabilizacji, którą znamionuje głównie brak wzrostu liczby mieszkańców. Duża część miasta – ponad 50% jego obszaru to tereny „otwarte”, częściowo użytkowane rolniczo oraz tereny leśne. Historyczny rozwój miasta Lubina oraz aktualne tendencje nie wskazują na potrzeby rezerw terenowych pod zabudowę poza granicami miasta, szczególnie wobec znacznych niewykorzystanych powierzchni w jego granicach. Należy podkreślić, iż jedynie ok. 75% powierzchni Miasta Lubina objęte zostało miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, jest to ok. 100 ha powierzchni wobec niespełna 4.100 ha całej powierzchni miasta. Z treści obowiązujących na terenie miasta Lubin miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego wynika, iż pozostaje do wykorzystania pod zabudowę o różnych funkcjach powierzchnia ok. 790 ha. Stanowi to znaczną rezerwę terenową pod inwestycje w granicach administracyjnych miasta w części objętej planami miejscowymi. Ok. 25% powierzchni miasta nie została objęta miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Stanowi to powierzchnię ok. 1000 ha, która w znacznej części jest kolejną rezerwą terenową pod inwestycje w granicach administracyjnych miasta.
10. Jedność oraz poczucie wspólnoty mieszkańców Gminy Lubin, przede wszystkim zaś mieszkańców sołectw: Chróstnik, Krzeczyn Wielki, Miroszowice, Osiek, Obora, Szklary Górne, Kłopotów wyraża się m.in. poprzez:

• działalność w bardzo licznych organizacjach (w tym: stowarzyszeniach, Kołach Gospodyń Wiejskich, Klubach Sportowych, Ochotniczych Strażach Pożarnych, itp.),
• aktywne uczestnictwo w działalności Ośrodka Kultury Gminy Lubin, przy którym funkcjonują różnorodne zespoły folklorystyczne i artystyczne oraz sekcje zainteresowań,
• aktywne korzystanie z oferty Gminnej Biblioteki Publicznej w Raszówce wraz z 5 filiami,
• uczestnictwo w organizowanych na terenie Gminy licznych imprezach kulturalno-sportowych o randze lokalnej i regionalnej.

Powyższe potwierdza fakt istnienia szczególnych więzi społecznych w Gminie Lubin, opartych na tradycjach związanych z działalnością organizacji, mających typowo wiejski charakter. Istnieje uzasadnione ryzyko utraty tożsamości, przynależności społecznej mieszkańców przyłączonych miejscowości, opartej między innymi na wieloletnich tradycjach kulturowych oraz roli organów jednostek pomocniczych Gminy (sołectw) w społeczności lokalnej.

11. Jedność oraz poczucie wspólnoty mieszkańców Gminy Lubin budowane jest w oparciu o nowoczesną i mocno rozbudowaną    infrastrukturę  społeczną obecną w każdej miejscowości w Gminie Lubin, w szczególności w miejscowościach zagrożonych przejęciem przez Miasto Lubin. Dobrze wyposażone szkoły, świetlice, boiska, tereny rekreacyjno – sportowe, place zabaw w powiązaniu ze środkami z Funduszu Sołeckiego wyodrębnionego w budżecie Gminy od 2009 r., to doskonała baza służąca integracji społecznej. Ponadto podkreślić należy, iż w sołectwach, którymi zainteresowane jest Miasto Lubin, przeprowadzono w ostatnich latach bardzo wiele inwestycji. Wyłącznie w latach 2015 – 2018 w sołectwach: Chróstnik, Krzeczyn Wielki, Miroszowice, Osiek, Obora, Szklary Górne oraz Kłopotów, Gmina Lubin zrealizowała inwestycje o łącznej wartości ponad 28 mln zł, co stanowi 48% wszystkich wydatków inwestycyjnych poniesionych przez Gminę Lubin w tym okresie.

12. Ponadto należy również wskazać, iż ewentualna zmiana granic spowodowałaby również utratę przez Gminę Lubin środków trwałych o zewidencjonowanej wartości brutto 107.913.386,34 zł

13. Władze Miasta Lubina nie przedstawiły mieszkańcom Gminy Lubin (zwłaszcza mieszkańcom sołectw, które chcą przyłączyć), jakichkolwiek wiarygodnych analiz, czy innych opracowań uwzględniających skutki realizacji takiej koncepcji w kontekście celowościowym, ekonomicznym i społecznym. Co więcej nie zareagowały pozytywnie na żadne z zaproszeń na organizowane w ramach konsultacji społecznych Zebrania Wiejskie. Nie sposób więc nie zauważyć, iż proponowana zmiana granic może mieć na celu wyłącznie wykorzystanie potencjału istniejącego już w Gminie Lubin. Gmina stworzyła bowiem bardzo dogodne warunki do życia oraz osiągnęła wysoki poziom urbanizacji. Należy przypuszczać, iż po przyłączeniu sąsiednich miejscowości, dla Lubina priorytetem będzie nadal centrum miasta. Wydatki i inwestycje dotyczące przyłączonych obszarów spychane zaś będą na dalszy plan lub odkładane w nieskończoność, co w konsekwencji spowoduje, iż tereny te staną się głębokimi, zacofanymi peryferiami Lubina (co obecnie ma miejsce w odniesieniu do dzielnic peryferyjnych Lubina). Mając na uwadze powyższe, nie można również tracić z pola widzenia, że finalnie, władze Lubina poszerzając granice Miasta osiągną efekt przeciwny do zamierzonego. Zamiast bowiem prężnie działającego wielkiego centrum regionu, powstanie miasto peryferyjne o małomiasteczkowej zabudowie, w której istotną część obszaru będą zajmować obszary rolnicze, a Chróstnik, Kłopotów, Krzeczyn Wielki, Miroszowice, Obora, Osiek oraz Szklary Górne nie będą wykazywać cech miasta.

Wskazane wyżej argumenty jednoznacznie świadczą o tym, że z punktu widzenia zasad planowania i zagospodarowania przestrzennego, uwzględniając potrzeby rozwoju zarówno miasta Lubina, jak i Gminy Lubin w celu zapewnienia terytorium możliwie jednorodnego ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zdolność wykonywania zadań publicznych, brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia dla włączenia w granice administracyjne Miasta Lubina obszarów sołectw Gminy Lubin określonych w uchwale Nr II/17/2018 Rady Miejskiej w Lubinie z dnia 19 grudnia 2018 r.

Mając powyższe na względzie można stwierdzić, iż zmiana granic Miasta Lubina polegająca na przyłączeniu do niego siedmiu sołectw Gminy Lubin, nie spełnia przesłanek wynikających z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj.Dz. U. z 2018 poz. 994 ze zm.).

Potwierdzają to także dokumenty opracowane przez specjalistów zewnętrznych, tj.:

1) „Analiza w zakresie zmiany granic Gminy Lubin polegającej na włączeniu części obszarów do terytorium Miasta Lubina”, opracowana przez firmę CURULIS zs. w Poznaniu.

2) Opinia urbanistyczna w zakresie spełniania przesłanek wynikających z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 poz. 994 ze zm.) w związku z podjętą Uchwałą Nr II/17/2018 Rady Miejskiej w Lubinie z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie zmiany granic Gminy Miejskiej Lubin oraz przeprowadzenia konsultacji”, opracowana przez mgr inż. Jerzego Ulanickiego oraz mgr Marka Woźniaka.

Podkreślić należy, iż także znaczna część mieszkańców Miasta Lubina przeciwna jest dzieleniu Gminy Lubin i włączeniu do miasta siedmiu jej sołectw. Pod listami przeciwko odłączeniu sołectw Chróstnik, Kłopotów, Krzeczyn Wielki, Miroszowice, Obora, Osiek i Szklary Górne od Gminy Lubin i włączeniu ich w granice administracyjne Miasta Lubina podpisała się znaczna liczba mieszkańców Lubina.

Uzasadnienie uchwały opiniującej