W związku z odnotowaniem w marcu 2020 r. przypadku  afrykańskiego pomoru świń w powiecie głogowskim, znajdującym się w sąsiedztwie Powiatu Lubińskiego wzrósł  poziom ryzyka wystąpienia tej choroby w gospodarstwach posiadających trzodę chlewną na terenie Gminy Lubin.

Dlatego też Decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2020/451 z dnia 26 marca 2020 r. zmieniającej załącznik do decyzji wykonawczej 2014/709/UE w sprawie środków kontroli w zakresie zdrowia zwierząt w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń w niektórych państwach członkowskich teren gminy Lubin  znalazł się w obszarze ochronnym (żółtym), w związku z występowaniem afrykańskiego pomoru świń w Polsce.

Choroba nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla ludzi, ale jest poważnym problemem dla hodowców trzody chlewnej. Wirus atakuje świnie domowe, świniodziki oraz dziki. Rozprzestrzenia się w bardzo szybkim tempie i obejmuje duży odsetek osobników w stadzie.

Objęcie terenu Gminy Strefą ochronna nakłada dodatkowe obowiązki dla hodowców trzody chlewnej.

Utrzymywanie trzody chlewnej:

1) utrzymywanie świń w gospodarstwie: a) w sposób wykluczający kontakt ze zwierzętami wolno żyjącymi i ze zwierzętami domowymi, b) w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, w których są utrzymywane tylko świnie, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne;

2) sporządzenie przez posiadaczy świń spisu posiadanych świń, z podziałem na prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki, oraz bieżące aktualizowanie tego spisu;

3)karmienie świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących oraz domowych;

4)  wyłożenie mat dezynfekcyjnych odpowiednio przed: a) wejściami do gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie, i wyjściami z tego gospodarstwa oraz przed wejściami do budynków lub pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie, i wyjściami z tych budynków lub pomieszczeń, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość danego wejścia lub wyjścia, a długość – nie mniejsza niż 1 m, b) wjazdami do gospodarstwa, w którym są utrzymywane świnie, i wyjazdami z tego gospodarstwa, przy czym szerokość wyłożonych mat powinna być nie mniejsza niż szerokość wjazdów i wyjazdów, a długość – nie mniejsza niż obwód największego koła środka transportu wjeżdżającego lub wyjeżdżającego z tego gospodarstwa, a także stałe utrzymywanie tych mat w stanie zapewniającym utrzymanie skuteczności działania środka dezynfekcyjnego;

4a) wykonywanie czynności związanych z obsługą świń wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie;

5) stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń, przed rozpoczęciem tych czynności, środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się afrykańskiego pomoru świń, w tym mycie i odkażanie rąk oraz oczyszczanie i odkażanie obuwia;

6) bieżące oczyszczanie i odkażanie narzędzi oraz sprzętu wykorzystywanych do obsługi świń;

7) używanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonego wyłącznie do wykonywania tych czynności;

8) prowadzenie rejestru środków transportu do przewozu świń, paszy lub produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego w rozumieniu art. 3 pkt 1 w związku z art. 2 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1069/2009 z dnia 21 października 2009 r. określającego przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego i produktów pochodnych, nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi, i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 (rozporządzenie o produktach ubocznych pochodzenia zwierzęcego) (Dz. Urz. UE L 300 z 14.11.2009, str. 1, z późn. zm.), zwanych dalej „produktami ubocznymi pochodzenia zwierzęcego”, wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie;

9) uniemożliwienie osobom postronnym wchodzenia do budynków, w których są utrzymywane świnie;

10) wdrożenie programu monitorowania i zwalczania gryzoni.

Ponadto w gospodarstwach położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zakazuje się:

1) karmienia świń zielonką lub ziarnem pochodzącymi z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia, chyba że tę zielonkę lub to ziarno poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa afrykańskiego pomoru świń lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej przez 30 dni przed ich podaniem świniom;

2) wykorzystywania w pomieszczeniach, w których są utrzymywane świnie, słomy na ściółkę dla zwierząt pochodzącej z obszaru objętego ograniczeniami lub obszaru zagrożenia, chyba że tę słomę poddano obróbce w celu unieszkodliwienia wirusa afrykańskiego pomoru świń lub składowano w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej przez 90 dni przed jej wykorzystaniem;

Na obszarze ochronnym powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza w gospodarstwach utrzymujących świnie, dwa razy w roku w kontrole czy są spełnione powyższe zasady.

Ograniczenia w zakresie przemieszczania świń

W obrębie strefy żółtej oraz poza ten obszar w granicach Polski – przesyłka świń do innych gospodarstw albo do rzeźni musi być zaopatrzona w świadectwo zdrowia, wystawione przez urzędowego lekarza weterynarii (nie wcześniej niż 24 godziny przed wysyłką). Świadectwo jest ważne 48 godzin.

Poza granice Polski: Dodatkowe wymagania weterynaryjne dla przemieszczanych świń:

• muszą przebywać w gospodarstwie co najmniej 30 dni bezpośrednio przed przemieszczeniem lub od urodzenia,
• pochodzą z gospodarstwa, do którego w okresie 30 dni przed przemieszczeniem nie wprowadzono świń pochodzących ze strefy niebieskiej (obszarów zagrożenia), ani czerwonej (obszaru objętego ograniczeniami),
• w ciągu 7 dni przed przemieszczeniem zostały poddane badaniu laboratoryjnemu w kierunku ASF z wynikiem ujemnym,
• w ciągu 24 godzin przed przemieszczeniem zostały poddane badaniu klinicznemu przez urzędowego lekarza weterynarii i nie wykazywały objawów klinicznych ASF – następnie urzędowy lekarz weterynarii wystawia świadectwo zdrowia.
• Wywóz świń z obszaru ochronnego do innego państwa Unii Europejskiej musi również uwzględniać wymagania dotyczące choroby Aujeszkyego.

Ubój na użytek własny

W gospodarstwach położonych na obszarze ochronnym zakazuje się prowadzenia uboju świń w celu produkcji mięsa na użytek własny innych niż utrzymywane w tym gospodarstwie.

Ubój na użytek własny może być przeprowadzony pod warunkiem, że świnie były utrzymywane w tym gospodarstwie co najmniej przez 30 dni przed ubojem, a ponadto gdy:

1) zostaną poddane badaniu przedubojowemu świń przeprowadzonemu w sposób określony w części A rozdział IV sekcja IV załącznika I do rozporządzenia nr 854/2004;

2) mięso pozyskane w wyniku uboju tych świń zostanie poddane badaniu poubojowemu.

Próbki do badania laboratoryjnego w kierunku ASF pobiera się przy przeprowadzaniu badania przedubojowego świń albo badania poubojowego mięsa z tych świń – w przypadku gdy istnieje podejrzenie wystąpienia ASF.

Badanie przedubojowe oraz poubojowe przeprowadza urzędowy lekarz weterynarii.

Pozostałe obowiązki/zasady:

Obowiązek poinformowania PLW o zamiarze dokonania uboju świń na użytek własny na co najmniej 24 godziny przed dokonaniem takiego uboju (niezgłoszenie zagrożone jest karą pieniężną w wysokości od 100 do 2000 PLN)

Informacja powinna zawierać:

• Dane posiadacza świń lub podmiotu prowadzącego gospodarstwo, w którym będzie dokonywany ubój (imię, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres);
• Gatunek zwierząt (świnie) i ich liczbę (liczba świń);
• Numery identyfikacyjne zwierzęcia/ąt (świń);
• Miejsce i termin uboju;
• Imię i nazwisko osoby uprawnionej do przeprowadzenia uboju;
• Inne dane – numer telefonu (kontakt z informującym);

Jeżeli gospodarstwo położone jest w obszarze podlegającym nakazom, zakazom i ograniczeniom – oświadczenie, że świnie przebywały w gospodarstwie co najmniej przez 30 dni przed ubojem

W przypadku znalezienia padłego dzika należy:

• oznakować miejsce znalezienia zwłok dzika, w celu ułatwienia ich znalezienia przez właściwe służby;
• powstrzymać się od dotykania zwłok dzika i pozostawić je w miejscu znalezienia. Nie należy zbliżać się do miejsca znalezienia zwłok;
• zgłosić fakt znalezienia padłego dzika do właściwego miejscowo powiatowego lekarza weterynarii lub najbliższej lecznicy weterynaryjnej, straży miejskiej, miejscowego koła łowieckiego lub powiadomić o tym fakcie starostę, burmistrza, wójta gminy lub Policję.

Każdy dzik padły na terenie całego kraju podlega obowiązkowemu urzędowemu badaniu w kierunku ASF.

Każdy dzik odstrzelony na obszarze ochronnym lub objętym ograniczeniami jest niezwłocznie dostarczany, wraz z wszystkimi częściami ciała, do położonego na tym samym obszarze punktu skupu dziczyzny lub zakładu obróbki dziczyzny lub innego zakładu nadzorowanego przez Inspekcję Weterynaryjną i podlega urzędowemu badaniu laboratoryjnemu w kierunku afrykańskiego pomoru świń oraz obligatoryjnie badaniu w kierunku włośni.

Zakazuje się wysyłania dzików z obszaru ochronnego lub objętego ograniczeniami poza te obszary. Tusze oraz wszystkie części ciała dzików odstrzelonych na ww. obszarach mogą opuścić ww. punkty i zakłady wyłącznie po uzyskaniu ujemnego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku afrykańskiego pomoru świń.

Rozwój sytuacji na bieżąco kontroluje powiatowy lekarz weterynarii.

Wszelkie przypadki wykrycia martwych zwierząt dzików, świń, świniodzików należy jak najszybciej zgłosić do Powiatowego Inspektora Weterynarii w Lubinie, nr tel. 76/ 844 28 25